Bilgisayarınız açılmadığı zaman sorunu çözmeye nereden başlanacağını bilmek güç olabilir. Modern bilgisayarlar karmaşık makineler olduğu için sorunun nereden kaynaklandığını hemen belli olmayabilir.

Muhtemel donanım yazılımının çeşitliliği yüzünden mümkün olabilecek her sorun teşhis edilemez. Bunun yerine sorunu tanımlayıp çözmek için atılacak adımları izliyoruz. İster topladığınız bilgisayar başarılı şekilde hiç açılmamış olsun ister daha önce düzgün çalışan bilgisayarınızda yeni ortaya çıkan bir sorunu çözmeye çalışın; bu tanı çözümleri aynı derecede yardımcı olacaktır.

Teşhis

“Bilgisayarım açılmıyor” birçok manaya gelebilir. Şüpheye yer vermemek adına, kasanızdaki güç tuşuna bastığınızda sisteminizin tepki vermediğini veya kısa süreliğine açılıp kapandığını varsayıyoruz.

Bilgisayarınız açılıyor ancak ekrana görüntü gelmiyorsa veya BIOS ayarlarında takılı kalıp işletim sistemine erişemiyorsanız “Neden Windows’a Önyükleme Yapamıyorum?” başlıklı sorun giderme rehberini inceleyebilirsiniz.

Teşhis süreci boyunca çeşitli bilgisayar donanımları hakkında detaylı olarak konuşacağız. Bilgisayar donanımını bir araya getirmekle veya belirli bileşenlerle ilgili sorularınız için bu bilgisayar toplama kılavuzunu kullanmaktan çekinmeyin.

Ayrıca, kendinize en çok uyan durumu bulmak için devamını okumanızı da tavsiye ederiz. Bu, teşhis işlemine başlamadan önce bilgi sahibi olmanızdan daha fazlasını sağlar. Her sorun size hitap etmeyeceği için en uygun görünen adımla başlamaktan çekinmeyin.

Adım 1: Kablolarınızı Kontrol Edin

Sisteminize elektrik geliyorsa (bilgisayarınızın dahili bileşenlerinin üzerindeki LED’ler yanıyorsa) Adım 3’e geçmek isteyebilirsiniz.

Gelmiyorsa duvarınızdan gelen kabloları kontrol etmekle başlayabiliriz.

• Duvar prizine bir cihaz (lamba gibi) takarak prizin etkin olduğunu test edin. Böylece düzgün çalıştığını bilip görecekseniz.
• Voltaj koruyucu veya uzatma kablosunun prize doğru şekilde takıldığından ve güç anahtarının açık olduğundan emin olun. Diğer cihazları elektrik prizine takın ve doğru çalıştıklarından emin olun.
• PC’nizin güç kaynağı açma/kapama düğmesinin açık olup olmadığını kontrol edin.
• Zaman içinde gevşeyebileceği için PC güç kablosunun güç kaynağına ve prize düzgün bir şekilde takıldığından emin olun.

Bilgisayarınızdan duvarınıza yapılan bağlantıları iki kez kontrol ettikten sonra, PSU’nuza takılan PC güç kablosunu (C13 kablosu olarak da bilinir) test etme zamanı gelmiş demektir.

• Çoğu monitör, masaüstü PSU ile aynı kabloyu kullanır. Bu sizin için de geçerliyse monitör kablosunu PC kablosuyla değiştirin ve monitörünüzün açılıp açılmadığına bakın. Açılmazsa PC’nizi monitöre güç veren cihazla test edin.
• Yedek parçanız bulunmuyorsa yedek bir C13 kablosu edinin. Özellikle çok güç isteyen bazı PC kurulumlarının daha yüksek bir ölçü kablosu kullandığını unutmayın, bu yüzden kullandığınız kabloyu benzer bir ölçü kablosuyla değiştirdiğinizden emin olun.

Elektrik kablosu ve priz ile bağlantıyı kestikten sonra, dikkatinizi kasanızdaki kablolara çekmenin zamanı gelmiş demektir.

Adım 2: Dahili Kablolama

Bir sonraki adım, gevşek veya bozuk kablolar olmadığından emin olmak için kasanızın içini kontrol etmeye başlamaktır. Önceden oluşturulmuş bir sistemle çalışıyorsanız PC’nizin içini açmanın garantinizi ihlal edebileceğini unutmayın. Devam etmeden önce sistem üreticinize başvurmanız iyi bir fikir olabilir.

Bilgisayarınızın içinde herhangi bir şey yapmadan önce, PC’nizin güç kaynağından çıkan kabloyu prizden çekerek başlayın. Ayrıca, klavye, fare, harici sabit sürücüsü veya monitör kabloları gibi bilgisayarınıza takılı olan harici çevre birimlerinin bağlantısını kesip izleyin. USB cihazları veya ekran bağlantı kabloları zaman zaman güç sorunlarına neden olabilir. PC’niz bu kablolar takılı olmadan önyükleme yapıyorsa her birini ayrı olarak takın ve hatalı çevre birimini bulana kadar test edin. Daha sonra bu birim olmadan veya yedeğiyle test edin.

Bu işe yaramazsa bilgisayarınızın bağlantısını keserek dahili bileşenlere erişmek için kasanızı açın. Bu işlem, kasa türüne bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle PC’nizin içine erişmek için uygun belgeleri ve talimatları izleyin.

Kasanızı açtıktan sonra, güç kaynağınızdan PC’nizdeki bileşenlere olan bağlantıların tümünü kontrol etmek isteyebilirsiniz. Gevşemiş kablolar varsa iyice oturtun. Modüler bir güç kaynağınız (kullanmak istediğiniz kabloları seçtiğiniz bir güç kaynağı) varsa ayrıca kabloların güç kaynağı tarafına da doğru şekilde oturduğunu iki kez kontrol ettiğinizden emin olun. Gevşek bir şeyin bulunmadığına emin olduktan sonra bilgisayarınızın açılıp açılmadığını kontrol edin.

Hiçbir şey işe yaramazsa bileşenlerinize bağlı olan tüm kabloları sökün. Bu, anakartınıza bağlı 24 pin ve CPU güç kablolarını, GPU gibi PCle cihazlarını çalıştıran güç kablolarını, depolama cihazlarına ve diğer aksesuarlara bağlı SATA ve Molex güç konektörlerini içerir.

Güç kaynağı bağlantıları hakkında daha derinlemesine bilgi sahibi olmak için güç kaynakları hakkında bilmeniz gereken her şey bölümüne göz atabilirsiniz.

Her şeyi güç kaynağından çıkardıktan sonra anakart ve CPU güç kablolarını yerleştirip bilgisayarı prize takın. Fanların dönmesine ve donanımınızdaki ışıkların yanmasına bakarak sisteminizin açılıp açılmadığını kontrol edin.

Çalışıyorsa harika! Sonrasında sistemin gücünü kapatıp her donanım için kabloları bağlamaya başlayın ve soruna yol açan donanımı bulana kadar test edin. Hangi donanımın güç kaynağından bağlantı gerektirdiğini veya ne nereye takılır gibi sorulara cevap arıyorsanız bilgisayar kurmaya başlangıç kılavuzunu inceleyin.

Kasanızın içine bakarken kısa devreye sebep olabilecek her şeye dikkat edin. Gerekli uçları kullanmadan doğrudan kasaya vidalanan anakartlar veya kasa ile temas eden hatalı pimli Molex * konektörler bu hatanın yaygın örnekleridir. Bilgisayarınız önceden hazırlanmış bir bilgisayarsa muhtemelen böyle bir sorun yaşamazsınız fakat her zaman bariz olmayabilir ve göz atmaktan bir sakınca gelmez.

Yukarıdaki her şeyi denemenize rağmen bileşen durum LED’i yanmıyorsa bozuk bir güç kaynağı ile karşı karşıya olabilirsiniz.

Çalıştığından emin olduğunuz yedek bir güç kaynağınız varsa anakartınıza başarılı bir şekilde güç sağlayıp sağlamadığını görmek için yeni PSU’nuzdan CPU kablosunu ve 24 Pin anakart kablosunu takın. Bu şekilde çalışırsa muhtemelen önceki PSU’nuzdan kaynaklanan bir problem var demektir. Ne yapılacağına ilişkin hatalı parçanın üreticisine başvurabilirsiniz.

Step 3: POST Kodları, Anakartlar ve Donanım Testleri

Sisteminizin, iç donanımdaki ışıkların yanmasıyla belirtildiği gibi güç alıp yine de düzgün bir şekilde açılmaması mümkündür. Kasanızdaki güç düğmesine basıldığında sisteminiz hala tepki vermiyorsa veya açılıp bir saniye sonra tekrar kapanıyorsa, aşağıdaki adımları izleyin.

POST ve Bip Kodları

Bilgisayarınızın neden önyükleme yapmadığını kesin olarak belirlemek zor olsa da, yerleşik testler yardımcı olabilir. Açılış Sırasında Kendi Kendine Test (POST) kodları ve bip kodları, anakart üreticinizin dahili donanım testlerinin sonuçlarını iletmek için kullandığı görsel ve işitsel işaretlerdir. Bu sinyaller, bilgisayarınızın açılmasını engelleyen herhangi bir donanım sorununu belirlemek konusunda çok faydalı olabilir.

POST kodları genellikle sistemin önyükleme sırasında bir donanım sorunuyla hangi noktada karşılaştığını gösteren iki sayıdan oluşur ve bu genellikle sorunun kaynağını belirlemeye yardımcı olur. Örneğin, POST kodu bir hafıza başlatma hatası gösteriyorsa, sorun gidermeye RAM’inizle başlamanız gerektiğiniz anlamına gelir. Pek çok anakart, kodu görüntüleyen ve teşhis işlemine nereden başlayacağınız konusunda bilgi sağlayan onaltılık bir ekrana sahiptir. Anakartınızda yerleşik bir ekran yoksa PCIe yuvasına takılan ve bu kodu görüntüleyen bir POST test kartı alabilirsiniz.

Bip kodları, POST kodlarının işitsel eşdeğeridir. Bilgisayarınız açıldığında, açıldığını varsayarsak, bir dizi bip sesi duyabilirsiniz. Bu ses sinyalleri POST kodları ile aynı teşhis işlevine sahiptir. Örneğin, üç bip sesi, ekran kartının tespit edilemediği ve GPU’nuzu yeniden başlatmaya ihtiyaç duyabileceğiniz anlamına gelebilir.

Bu göstergeler kullanışlı olmakla birlikte, her anakart üreticisi farklı bir kod sistemi kullanmaktadır. Anakart belgelerinize bakın veya karşılaştığınız sorunu tespit edip edemediğinizi anlamak için anakart üreticinizin kullandığı kodlara göz atın.

Anakart BIOS Güncellemeleri

POST kodu almadıysanız ve yukarıdaki adımları uyguladıysanız o zaman anakartınızın BIOS’unun güncel olduğundan emin olmalısınız.

PC’nizde POST olmasa bile ana kartınızın BIOS’unu en son sürüme güncelleyebilirsiniz. İşlem ana kart üreticisine göre değişebileceği için sistem belgelerinize bakmanız veya sisteminizin en yeni BIOS sürümüne sahip olup olmadığını internetten kontrol etmeniz önerilir.

Bilgisayarınız düzgün bir şekilde çalışırken durduysa veya önceden oluşturulmuş bir sistem kullanıyorsanız bu muhtemelen geçerli değildir. Ancak, PC topluyorsanız ve açılmıyorsa, en önemlisi eski bir anakart kullanıyorsanız, en yeni BIOS sürümünü kullandığınızdan emin olmanız gerekir.

Adım 4: Güç Düğmesi

Bilgisayarınız açılmıyor ama anakart ışığı yanıyorsa kasanın üzerindeki güç düğmesinin veya bu düğmeyi anakarta bağlayan tellerin sorunlu olması mümkündür.

Anakartınızda yerleşik bir güç düğmesi olup olmadığını kontrol edin. Bütün kasalarda aynı şekilde değildir. Emin değilseniz ya da yerini bulamıyorsanız anakart kılavuzuna göz atın. Bu güç düğmesinin kullanılması, kablolu bir güç düğmesinin yaptığı gibi sistemi başlatır. Bu işe yararsa sorun kasanızda demektir.

Anakartınızda yerleşik bir güç düğmesi yoksa sisteminizi hemen başlatmak için bir tornavida kullanabilirsiniz.

Şu şekilde yapabilirsiniz:

• Anakartınızdaki iki güç anahtarı başlığını bulun. Bu küçük başlıklar genellikle + ve – sembollü PWR_SW gibi bir etiketle belirtilir. Kasanızdaki güç düğmesi bu başlıklara bağlı ise bu kabloları çıkarmanız gerekir. Çıplak gözle etiketleri görmek bazen zor olduğu için güç anahtarı başlıklarının yerini bulmak için anakart kılavuzuna göz atın.
• 4/8 CPU ve 24-pinli anakart güç kablolarının güç kaynağına bağlı olduğundan, güç kaynağının açık ve kartı beslediğinden emin olun.
• Her şey doğru bağlandıysa iki güç anahtarı başlığının uçlarına metal tornavida ile yapılan hafif bir dokunuş sistemi açacaktır. Bu, düzgün bağlı olduğunda kasanız üzerindeki güç düğmesini basmak veya anakarta yerleşik güç düğmesini kullanmak ile aynı işlemi gerçekleştirir.

Sisteminiz yerleşik güç düğmesini kullandığınızda veya başlıklara tornavida ile dokunduğunuzda çalışıyorsa sorun kasada olabilir. Kasanızın sıfırlama düğmesi varsa bunların güç düğmesi başlıklarının yanındaki sıfırlama anahtarı başlıklarına bağlı olduğunu göreceksiniz. Güç düğmesi başlıklarınıza gelen kabloları, sıfırlama düğmesinden gelen kablolarla değiştirmeyi deneyin. Aynı şekilde çalışırlar ve sorun kasanızdaki güç düğmesinde ise sıfırlama düğmesini güç anahtarı başlıklarına bağlamak bu sorunu çözebilir.

Elbette bilgisayarınızı açmak için güç düğmesi yerine sıfırlama düğmesine basmanız gerekecek fakat yine işe yarar bir geçici çözümdür. Daha uzun vadeli bir çözüm için kasa üreticinizle iletişime geçin.

Adım 5: Bileşenlerinizi Test Edin

Bilgisayarınız hala açılmıyorsa her donanımı ayrı ayrı test etmenin zamanı gelmiş olabilir. Bu, daha önce yaptığımız gibi tüm güç kablolarını test etmekten biraz farklıdır. Bu işlem, arızalı kabloları güç kaynağından ayırmamıza yaradı. Şimdi ise anakartla olan bağlantıları kontrol edeceğiz ve tüm donanımın sistemin geri kalanıyla doğru bir şekilde iletişim kurmasını sağlayacağız.

Güç kaynağınızı çıkarmakla başlayın, depolama birimlerinin bağlantısını kesip, G/Ç’nize bağlı her şeyi sökün ama anakartınızın ilk RAM yuvasında bir RAM’ı bırakın.

Güç kaynağınızın anakartı ve CPU’yu beslediğinden emin olmak isteyeceksiniz. Aksi takdirde sisteminizden gerekli olmayan bir donanım çıkarılmalıdır.

Bilgisayarınız bu minimalist kurulum ile açılırsa bir donanım ekleyip test edin. Ardından bilgisayarı kapatın. RAM modülünü en az bir kere de değiştirmeyi unutmayın çünkü kullandığınız RAM’in sorunlu olması muhtemeldir.

Bu işlemi sisteminiz önyükleme yapamayana kadar tekrarlayın böylece sorunun nerede yattığını bulabilirsiniz. Bilgisayarınız ilk açılış testinde sorunlu donanımı bulma hariç çalışmaya devam ediyorsa sorunun ne olduğunu buldunuz. Donanım sorun gidermeye başlayabilir veya bilgisayarı yükseltmeyi düşünebilirsiniz.

Devamlı Test

Yukarıdaki sorun giderme adımlarını uygulayıp yine de sorunu belirlemeye yaklaşamadıysanız hatalı bir anakart, PSU veya CPU’nuzla ilgili bir sorunla karşı karşıya olabilirsiniz.

Bu donanım sorunlarından herhangi birini elemek için tamamen farklı bir sorun giderme akışı takip edilir. Yedek parça konusunda alternatifiniz varsa önceden taktığınız bileşenlerle değiştirerek işe yarayıp yaramadığına bakabilirsiniz. İşlemciyi ve soğutucuyu yeniden kurmanız gerektiğinden (uyumlu olduklarını varsayarak) farklı bir anakartla test etmek zor olabilir. Ancak yedek donanımın bulunması sorunu gidermenin en kolay yoludur.

Yükseltme zamanı geldiyse bir sonraki oyun bilgisayarınızı bulmanıza yardımcı olacakbirçok kaynak burada var.