Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen Kültür ve Turizm Bakanlığı 2021 Özel Mükafatları Töreni’nde konuşan Oktay, kelamlarına, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamlarını ileterek başladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının 2021 yılı özel mükafatlarına layık görülen, Afyonkarahisar Klasik Müzik ve Caz Derneğini, Türk Edebiyatı Vakfını ve Türk Kültürüne Hizmet Vakfı’nı kutladığını belirten Oktay, Türkiye’nin ve kentlerinin kültür ve sanat hayatına yaptıkları katkıları için teşekkür etti.
Fuat Oktay, bu üç kuruluşun uzun yıllar Türkiye’nin kültür havzasının daha da serpilmesi gayesiyle değerli çalışmalara imza attıklarını lisana getirerek, Türkiye’nin tanıtımı yanında kültür ve sanat erbabının yetişmesi için de çaba sarf ettiklerini söyledi. Oktay, şöyle devam etti:
“Bu yıl 21’incisi düzenlenen Afyonkarahisar Caz Şenliği, yurt içi ve yurt dışından kıymetli caz sanatkarlarını ülkemizde ağırlıyor. Merhum Ahmet Kabaklı’nın teşebbüsüyle 1978 yılında kurulan Türk Edebiyatı Vakfı, tam 44 yıldır, maziden atiye köprü kurarak edebiyatımızın gelecek jenerasyonlara aktarılmasında ve yeni edebiyatçılarımızın yetişmesinde hayati bir rol üstleniyor. 1985 yılında Kültür Bakanlığımızın öncülüğünde hayata geçirilen Türk Kültürüne Hizmet Vakfı ise ulusal kültürümüzün tanıtımı ve desteklenmesi noktasında hakikaten takdire şayan projeler yürütüyor. Kültür ve sanat hayatımızın farklı alanlarında çalışmalarıyla temayüz eden kuruluşlarımızla bizler de gurur duyuyoruz. Kendi alanlarında aşkla şevkle uğraşla heyecanla çalışan, üreten kültür ve sanat sevdalılarına yürekten teşekkür ediyorum. Bu türlü ödüllerle her biri taltifi ve teşekkürü ziyadesiyle hak eden kültür, sanat ve ilim insanlarımıza şükranlarımızı söz ediyoruz. Sizlerin yeri milletimizin kalbidir, gönlüdür. Verdiğimiz ödül iste bu ahde vefanın tescilidir. Bugün takdim edeceğimiz mükafatları, milletimizin ve devletimizin kendilerine yönelik vefa borcunun birer nişanesi olarak görüyoruz. Muvaffakiyet çıtanızı yükselterek, daha birçok yıllar boyunca Türkiye’ye ve Türk kültürüne hizmet etmeyi sürdüreceğinize inanıyoruz.”
‘Milletimizin çok istikametli, esaslı, güçlü ve renkli bir kültürel hazinesi vardır’
Milletleri yaşatan, vaktin yıkıcı tesirleri karşısında ayakta tutan köklerin, kültür ve sanat alanındaki derinlik olduğuna işaret eden Oktay, “Binlerce yıllık tarihi olan milletimizin çok istikametli, esaslı, güçlü ve renkli bir kültürel hazinesi vardır.” diye konuştu.
Vakit ilerledikçe gelişen bu kültür hazinesinin, yaşadıkları onca atağa ve yıkıma karşın, asırlarca Türk toplumlarının var olmasını sağladığını anlatan Oktay, “Selçuklu ve Osmanlı başta olmak üzere tarih boyunca kurduğumuz devletlerin günümüze ulaşan izlerini, kültürümüzün ve medeniyetimizin yeryüzüne vurulmuş mühürleri olarak görüyoruz.” sözünü kullandı. Oktay, bu anlayışla bir taraftan tarihten süzülüp gelen kadim kültür-sanat birikimine sahip çıkarken, öteki taraftan da çağdaş sanat kollarını ihmal etmediklerini söyledi.
Sanat ve sanatkarlar ortasında ayrım yapmadan hoşu, kaliteyi ve başarıyı desteklemenin gayreti içinde olduklarını lisana getiren Oktay, şöyle konuştu:
“Aynı biçimde ülkemizin kültür ve sanat hayatına paha katacak, bu alanda çeşitliliği artıracak her türlü yapıtı sahipleniyoruz. Öte yandan attığımız adımlarla ülkemizin kültür ve sanat siyasetlerine hakim olan tek tipçi ve dayatmacı zihniyete son vermiş durumdayız. Kültür-sanat erbabımızın istek ettikleri, ilgi duydukları tüm alanlarda hiçbir kısıtlamaya maruz kalmadan eser verebilmesinin önünü açtık. Hangi görüşe sahip olursa olsun hiçbir sanatkarımızın, edebiyatçımızın, münevverimizin ötekileştirilmediği, inançlarından ötürü dışlanmadığı, kanısıyla sözleri ortasına perde çekmek zorunda kalmadığı, kuşatıcı, özgürlükçü bir kültürel iklimi ülkemiz genelinde tesis etmeye çalıştık.”
Tüm bunların yanı sıra tiyatrodan operaya, musikiden klasik müziğe kadar geniş bir yelpazede ülkenin altyapı eksikliklerini giderdiklerinin altını çizen Oktay, Devlet Tiyatrolarındaki sahne sayısının 23’den 82’ye, desteklenen özel tiyatro sayısının 59’dan 428’e yükseldiğini aktardı. Oktay, 2002 yılından bu yana 88 adet yurt içi, 79 adet yurt dışı kültür varlığı standı düzenlendiğini bildirdi.
Türkiye’nin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine en çok öge kaydettiren birinci 5 ülke ortasına girdiğini belirten Oktay, şunları söz etti:
“Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası binamızı 3 Aralık 2020 tarihinde, tekrar inşa edilen İstanbul Atatürk Kültür Merkezini ise 29 Ekim 2021 tarihinde sanatkarlarımızın ve sanatseverlerin hizmetine sunduk. Türk edebiyatının kozmik seyahati temasıyla yürüttüğümüz TEDA projesiyle ülkemizin edebi varlığını dünyaya kazandırıyoruz. 2005 yılından bu yana 3 bin 495 yapıtın 60 lisan ve 85 farklı ülkede çevirisi ve yayımı için yaklaşık 42 milyon liralık takviye sağladık. Bu yapıtlardan 2 bin 787’sinin halihazırda yayımlanarak okuyucularla bulaşmasını temin ettik. Türk edebiyatı alanında yeni ve özgün yapıtların yayımlanması ve yeni müelliflerin desteklenmesi hedefiyle Edebiyat Yapıtlarını Takviye Projesini başlattık. Son iki yıldır tüm insanlıkla ülkemizi de etkileyen koronavirüs salgını periyodunda sanatkarlarımızın ve sanat müesseslerimizin yanında olduk. Kültür sanatla tahkim edilmiş, eğitimle kalıcı hale getirilmiş bir kalkınma anlayışıyla bundan sonra da tüm imkanlarımızla sizleri ve tüm sanatkarlarımızı, kültür erbabımızı desteklemeye devam edeceğiz.”
‘Bölgemizde yaşanan yıkımlar yürekleri dağlamaktadır’
“Bizi biz yapan, öteki toplumlardan farklı kılan, yaşanan bu kadar badireye karşın ayakta tutan gücü çok güzel anlamak ve çok uygun kavramak gerekiyor.” diyen Oktay, kültür ve sanat alanının toplumda birlik ve beraberliğe destek oluşturması bakımından son derece kritik olduğunu belirtti.
Bir taraftan global boyutta yayılan tektipleşme eğilimi, bir taraftan yaşanan insani krizlerin hem kültürel bedelleri hem de kültürel mirası tehdit ettiğini aktaran Oktay, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tarihin birinci medeniyetlerine konut sahipliği yapmış bölgemizde yaşanan yıkımlar yürekleri dağlamaktadır. Suriye’de, Irak’ta yaşanan krizler temiz insanları canından etmiş bunun yanında binlerce yıllık tarihi de yerle bir etmiştir. Somut ve somut olmayan birçok kültürel miras bu süreçte yok edilmiştir. Bugün Rusya-Ukrayna savaşı yalnızca sivilleri değil bölgedeki kültür hazinelerini de katleden çok istikametli bir insani trajedidir. Biz bu trajedinin her tarafıyla bir an evvel sona ermesi için elimizden geleni yapıyoruz. Cumhurbaşkanımız liderliğinde ağır bir diplomasi trafiği yürütüyoruz. Bu krizin daha fazla insan, etraf ve kültür katline yol açmadan sonlanmasını istiyoruz. Giden canların da yıkılan bedellerin de geri dönüşü yoktur, tahlil konusunda uğraşlarımızı sürdüreceğiz.”
Kültürel kıymetlerin fiziki olarak yok edilmesinin yanı sıra tanınan kültürün tesiriyle aşınmaya uğradığını da lisana getiren Oktay, “Aynılaşma, kadim medeniyet birikimimizin üzerini bir kül üzere örtmekte ve gözü gönlü kapalı bir taklitçilik furyası toplumu sarmaktadır. Meğer gereksinimimiz olan, kendi değerlerimizle birlikte yenilikçi adımlar atabileceğimiz yapılardır. Hece şiirini canlı tutarken divan şiirinden vazgeçemeyiz. Türkülerimizi koruma ederken Türk Sanat Müziği’ni art planda bırakamayız. NFT’ler üzerinde tasarlanacak teknolojik yapıtları konuşurken bakır, kilim, çizgi, tezhip üzere klasik sanatları unutamayız.” değerlendirmesini yaptı.
Kültür ve sanat yapıtlarının, her birinin oburunu de besleyen, başkasını de ayakta tutan birer değer olduğuna işaret eden Oktay, şunları kaydetti:
“Dolayısıyla maddi ve manevi boyutta süren kültürel yıkımın önüne geçmek de bizlerin sıkıntılandığı bir mevzu olmalıdır. Öbür taraftan kültür alanında yalnızca yeni kıymetler yetiştirmek açısından değil, sahip olduğumuz değerleri memleketler arası seviyede anlatma ve büyük kitlelere tanıtma konusunda da kat etmemiz gereken çok uzaklık var. Sizlerin bu hususlarda gösterdiğiniz hassasiyeti, ortaya koyduğunuz yapıtlara ve yetiştirdiğiniz genç kültür, sanat ve ilim insanlarımıza bu şuuru yansıttığınızı biliyor, kültürel gelişime daha birçok dayanaklar vereceğinize inanıyorum. Dünyadaki hiçbir gelişmeye sırtımızı dönmeden, insanı kalbi ve aklıyla kuşatan kadim kıymetlerimizi, ilhamını geçmişimizden alan yenilikçi bir anlayışla daha da yükselteceğiz. Kökleri bu toprakların derinlerine uzanan, yapıtları buram buram kendimiz, özümüz, mayamız, Anadolu kokan tüm kıymetli kültür, sanat ve ilim insanlarımızı bir defa daha hürmetle selamlıyorum.”